Mardin’de kahve kültürü başlı başına bir yaşam tarzıdır. Tarihten gelen bu mekanlar Mardinlilerin uğrak ve dinlenme yerleri olmuştur. Dertler, kederler, hüzünler, sevinçler hep bu mekanlarda anlatılmış, dile getirilmiş. Mardin gündemi buralarda belirlenmiş. Gelen yerli ve yabancı konuklar burada ağırlanmış, dostluk kahvesi buralarda ikram edilmiştir.
Mardinde kahvehanelerin zengin bir kültürü vardı.
Şehirde 1955’lere kadar elektrik olmaması özellikle kış aylarında kahvehanelerde düzenlenen müzikli gecelerde, Mardinli ses sanatçılarının burada kendi sanatlarını icra etmeleri de sağlanmıştır.
Uzun kış gecelerinde Sülo Ğaribo, Nuri İblalo gibi kahvelerinde yapılan bu etkinliklerde;
-Rahmetli Mehmet Ürün
-Rahmetli Kermo İl Zeyit (A.Kerim Atasayar)
-Rahmetli Hafız Abde (A.Rahman İNAM)
-Rahmetli Hüsso il Ciddi
-Rahmetli Ahmet il Bek
-Rahmetli Hamdo Hasso gibi sanatçılar Mardin’in en güzel makamlarını, fasıllarını, divanlarını burada okumuşlar ve müzik sanatlarını icra etmişler.
Mardin müziğinin burada çalışıldığı, icra edildiği ve buradan gün yüzüne çıktığı kayda alınan plaklardan da anlaşılmaktadır.
Mardin müzik kültüründe divan vardır.
Divan, müzikte en az üçer kıtalık şiirlerden bestelenen şarkıları tanımlar. Bu kıtalar birbirlerinden ara nağmelerle ayrılır. Her kıtanın başında genellikle "ah", "yar" gibi bir terennüm sözcüğü eklenir. Kıtalardan biri yer yer ritimsiz okunacak şekildedir.
Müzik kültürümüzde fasıl olmadığından diğerleri de makam icrasıdır.
Mardin kahvehaneleri, Mardin müzik divanı’nın söylendiği, icra edildiği alanlardı o dönemde.
Mardin müzik divan kültüründe;
-Hüseyni Divanı,
-Mansuri Divanı,
-Nedimi Divanı,
-Hakimi Divanı,
-Varsağı Divanı vardır.
Diğerleri makam icrasıdır. Bu makam icralarının bazıları da;
-İbrahimi,
-Hadidi,
-Subbuhi,
-Oraybuni